Executief functioneren: Wat het is en hoe je je kind kunt helpen

Herken je dit probleem?

Je kind heeft moeite met het afmaken van schoolwerk, vergeet regelmatig belangrijke taken of heeft moeite met het organiseren van spullen. Misschien zie je dat je kind vaak in de ochtend in de stress schiet, niet weet wat eerst te doen en daardoor altijd te laat komt. Of, ondanks de goede intenties, blijft het huiswerk niet op tijd af en zijn er vaak last-minute paniekreacties. Het lijkt wel of je kind moeite heeft met het plannen, organiseren en volhouden van taken, terwijl je weet dat hij of zij het beter zou kunnen.

Je vraagt je misschien af: “Waarom lukt dit niet? Wat is er aan de hand?” Deze problemen kunnen wijzen op uitdagingen met het executief functioneren, een cruciaal onderdeel van de hersenen die helpt bij plannen, organiseren, het reguleren van gedrag en het stellen van doelen. Het is vaak de basis voor veel dagelijkse activiteiten, van schoolwerk tot huishoudelijke taken, en als het niet goed functioneert, kan het leiden tot frustratie, stress en een laag zelfvertrouwen bij je kind.

Je verlangen: Je kind weer helpen in zijn of haar kracht te komen

Als ouder wil je dat je kind zich zelfverzekerd voelt, dat hij of zij zijn of haar taken op tijd af krijgt en het gevoel heeft grip te hebben op het dagelijks leven. Je verlangt ernaar dat je kind zich kan concentreren, leren, en met vertrouwen de uitdagingen van school en het sociale leven aankan. Je wilt dat je kind kan functioneren op de manier die bij hem of haar past en dat je niet constant hoeft te helpen herinneren of corrigeren.

Het goede nieuws is dat executief functioneren kan worden verbeterd en als je begrijpt hoe dit werkt, kun je jouw kind ondersteunen om beter om te gaan met de dagelijkse uitdagingen.

Wat is executief functioneren?

Executief functioneren is een verzamelnaam voor de denkprocessen die betrokken zijn bij het plannen, organiseren, starten en voltooien van taken. Het speelt een belangrijke rol in het reguleren van emoties, het behouden van focus en het nemen van weloverwogen beslissingen. Bij kinderen kan dit zichtbaar worden in verschillende aspecten, zoals:

• Tijdbeheer: Moeite hebben met het inschatten van tijd of het afronden van taken binnen een bepaalde tijd.
• Organisatie: Het niet kunnen ordenen van spullen, het vergeten van schoolwerk of het niet bijhouden van een agenda.
• Zelfregulatie: Het lastig vinden om impulsen te beheersen, bijvoorbeeld door direct op iets te reageren zonder na te denken.
• Probleemoplossend vermogen: Het niet weten hoe te beginnen aan een taak of hoe je een probleem stap voor stap kunt oplossen.

Hoe kun je je kind helpen?

Er zijn verschillende manieren waarop je als ouder kunt bijdragen aan de ontwikkeling van het executief functioneren van je kind:

1. Creëer structuur en voorspelbaarheid: Zorg voor duidelijke routines en verwachtingen, zowel thuis als op school. Dit geeft je kind houvast en helpt bij het plannen van taken.
2. Gebruik visuele hulpmiddelen: Een planner, schema of checklist kan je kind helpen om overzicht te krijgen en te begrijpen wat er van hen wordt verwacht.
3. Leer ze time-management: Help je kind tijd te managen door hen te leren om taken op te splitsen in kleinere, beheersbare stappen. Gebruik een timer of stel specifieke tijdslimieten voor taken in.
4. Positieve feedback en beloningen: Geef complimenten voor de kleine overwinningen en leg de focus op wat goed gaat. Positieve versterking helpt je kind om gemotiveerd te blijven en hun zelfvertrouwen op te bouwen.
5. Oefen zelfregulatie: Door je kind technieken aan te leren om kalm te blijven bij stressvolle situaties, kunnen ze leren omgaan met frustraties en impulsen. Ademhalingsoefeningen of pauzes kunnen hierbij helpen.

Extra hulp inschakelen

Als je merkt dat de uitdagingen met executief functioneren zich blijven opstapelen en het moeilijk blijft om je kind te ondersteunen, kan het nuttig zijn om professionele hulp in te schakelen. Een orthopedagoog kan bijvoorbeeld helpen om te begrijpen welke specifieke gebieden van het executief functioneren verbetering nodig hebben en hoe je kind het beste ondersteund kan worden. Door een gericht plan te maken, kan je kind stap voor stap werken aan deze vaardigheden, wat de algehele ontwikkeling en het welzijn bevordert.

Conclusie

Executief functioneren is een cruciaal onderdeel van het dagelijks functioneren van je kind, maar het is ook iets waar aan gewerkt kan worden. Als je merkt dat je kind moeite heeft met plannen, organiseren of het zelfreguleren van gedrag, kan het helpen om hier bewust mee aan de slag te gaan. Door structuur, praktische oefeningen en geduld te bieden, kun je je kind helpen om deze vaardigheden te versterken en hen weer de controle te geven over hun dagelijks leven.

Heb je meer vragen over het ondersteunen van je kind bij zijn of haar executief functioneren? Of wil je meer weten over hoe een onderzoek of begeleiding hierbij kan helpen?